දුර ඈත රටකට ආවෙමි.

මේක වැඩියෙන්ම අදාල වෙන්නේ student වීසා දාලා එන couples ලට. එනකොට පොඩ්ඩක් බලලා එන්න මොනාද  කරන්න පුළුවන් බැරි දේවල් ගැන. දැන් යන විදියට නම් නවසිලන්ත immigration  වෙබ් එකේ  තිබ්බට අඩුම ලෙවෙල් - 7 education විසා තියෙන ඕනෙම කෙනෙකුට තමාගේ සහකරුවා හෝ සහකාරිය ගෙන්වා ගත හැකිය කියලා එක සීමා වෙන්නේ  student  visa එක  තියෙන එක්කෙනා  ඉගෙන ගන්නේ skill shortage ලිස්ට් එකේ තියෙන දෙයක් වෙන්න ඕනේ. http://skillshortages.immigration.govt.nz/. එක මෙහෙ වෙනම යන කුමන්ත්‍රනයක්. නැත්තන් ඉතින් පොඩ්ඩක්  නෙමෙයි හොදටම අමාරුයි. මෙහෙ විස්ටින් විසා අරන් ඇවිල්ලා කට්ට කන්න වෙන තරම් අනන්තයි. එක්කෝ තනියෙන් ඇවිල්ලා පස්සේ සෙට්ල් වෙලා ගොඩ යන්න. පට්ට වියදම්. විසිටං එකෙන් ජොබ්  කරන්න බැ, සල්ලි අතට එන ජොබ් තමා . එක්කෝ cleaning, නැත්තන් තණකොළ කපන එක , නැත්තන් painting,.. agent  කිවුව පලියට ඔක්කොම විස්වාස  කරන්න එපා. plan  කරලා එන්න. හොද agent කෙනෙක් හොයාගන්න. ගොඩක්ම මෙහෙ ඉන්න කෙනෙක් නං ඔය ගැන දන්නවා.

ස්ටුඩන්ට් වීසා ,පස්සෙ ජොබ් සර්ච් වීසා.  ඉගෙන ගන්න මුල ඉදන්ම පටන් ගන්නවා නම් අනිවාරයෙන් මෙහ් අවුරුදු 2ක් ඉගෙන ගන්න ඔනෙ. ජොබ් සර්ච් විසා එක හම්බ වෙන්න.  ඩිප්ලොමා එකක් කරලා ආවත් එක අවුරුදු 2ක් කරන්න ඔනේ ඩිග්‍රි එක වෙනකන්. හබැයි ඩිග්‍රි එක කරලා ආවොත් ඔයාට එක අවුරුද්දක් ඇති ඉගෙන ගන්න. ඉලග අවුරුද්දෙ ජොබ් සර්ච් විසා එක හම්බ වේයි.එද්දි මෙහෙට් ග්‍රැජුවෙට් ඩිප්ලොමා කියලා එකක් තියෙන්වා එක ඩිග්‍රී එකටම සමාන මට්ටමෙ තියෙන්නෙ. එකට එන්න පුලුවන්.  නැත්නම් පොස්ට් ග්‍රැජුවෙට් ඩිප්ලොමා එකකට එන්න පුලුවන්. එක එක ලෙවල් එකක් වැඩියි. level 5 = certificate ( 1 years)  level 6 = diploma ( 2nd year) level 7 = Degree/Graduate diploma (3rd year)  Level 8 = Post graduate/diploma හොදට ඉගෙන ගන්න ඔනේ නම් යුනිවසිටි එක්කට යන්න. ගොඩක් පොලිටෙක්නික්, ඉන්ස්ටිටියුට් තියෙන්නෙ මෙහෙට මිනිස්සු ගෙන්න ගන්න විතරයි. ඉතින් එකේ මුලික පරමාර්තය ඉගෙන ගන්න එක නෙමේයි නිසා  ඉගෙන ගන්න හොද තැන්නම් නෙම්යි මෙවට පොඩි කොල්ලො කෙල්ලො ඇවිල්ලා අමාරුවේ වැටෙන්න එපා . Agent නන් එවයි කියන ඔනෙම එකකට. ජීවිත...

නවසීලන්තය තරමක් දුරට ජීවත් වෙන්න වියදම් කරන්න ඔනේ රටක්. මුලික වියදම්. ඉන්න තැනක්, කන්න බොන්න. ගමන් ගාස්තු.     පහත සියලුම වියදම් සතියකට බව කරුනාවෙන් සලකන්න. ඉන්න තැන් නම් එක එක විදියට තියෙනවා. (flatmates-wanted) රූම් එකක් ගෙදරක ගන්න පුලුවන්. $130-180 අතර ප්‍රමානයක් සතියට වියද්ම් වේයි. කාමරක් බෙදාගෙන ඉන්න පුලුවන්. එකට $100-$120 අතර ගානක් යයි. ඉලගට ඇදක් විතරක් අරගෙන ඉන්න පුලුවන්. අපි බන්ක් බෙඩ් කියන්නෙ. අන්න ඒ ජාතියේ. $100-$120  ( nzherald article ) සමහර ගෙවල් තියෙනවා කන්නයි ඉන්න තැනටයි(shared room ) $150-$160   කන්න බොන්න කන්න බොන්න සතියකට යන වියදම වැඩි. එකට $30-60 අතර ප්‍රමානයක් යයි. ඒ ගෙදර උයාගෙන කැවොත් තමයි.  එලියෙන් $5 මීල් ඩීල් මැක් එකේ ,බගර් කින්ග්, Pizza hut, Domino's එකේ තියනවා. පොඩි කට්ටක් කැවනම් ඉතින් $15 ඉන්න පුලුවන්. ඒ ඉතින් එකම දේ කාලා තමයි. Budget, PAMs කියන  බ්‍රැන්ඩ් එකෙන් තියෙන දෙවල් ගොඩක් අඩුයි. Pak N save කියන්නෙ මෙහෙ ලංකාවේ ෆුඩ් සිටි එක වගේ. ඔයිට අමතරව spice land , senrandib කියන්නෙ ලංකාවෙ බඩු ගන්න පුලුවන් කඩ දෙකක...

පුලුවන් මචන් පුලුවන්.! කිසිම අවුලක් නෑ.ඉගෙන ගන්නෙ නෑතුව 1st year එකෙන් පස්සෙ ගෙදර යන්න පුලුවන්. සතියෙ ද්වස් 7 ම වෑඩ කරන්න පුලුවන්. පෑයට NZ ඩොලර් 9/12 කෑශ් ජෝබ් කරන්න පුලුවන්. අහුවෙන්නෙ නතුව ඔනෙ තරම් කට්ට කාලා ජෝබ් කරන්න පුලුවන්. මෙ අස්සෙ ඉතින් ඉගෙන ගන්නත් ඔනෙ. ක්ලාස් කට් කරන්න බෑ. එත් ඔබ ඔබෙන් ම අහලා බලන්න. මන් ඉලගට මොනාද කරන්නෙ හරි ජොබ් එකක් කරන්න ගියාම කියලා. 1. job එකෙන්  ඉල්ලන පලපුරුදට මොනාද මන් දෙන්නෙ. 2. මෙහෙ වෑඩ පෙන්නන්න කොහොම්ද (portfolio- NZ related work)? 3.  reference එකක් කාගෙන්ද ගන්නෙ? අපි හිතුමු පෑය 50ක් ගෑහුවා කියලා. සතියට $450ක් අතෙ. ඉන්න තෑනට  $150යි. කන්න බොන්න විය්දම් $50. කෑශ් ජොබ් කරන්වා නම් කාර් එකක් ඔනෙ. එකට පෙට්‍රොල් $40ක්. $210 අතට හම්බ වෙයි. $210 ගානෙ මාසෙකට $840. එකියන්නෙ  රුපියල් 80,000 මාසෙක්ට. එකතු කරගන්න පුලුවන් වෙයි.  ඔක අවුරුද්දක් කරලා $10,000 හොයගත්තා කියමුකො. එත් ඉලග අවුරුද්දේ ජොබ් එකක් හොයා ගන්න ඔනෙ. විසා දාගන්න පොඩි ජොබ් එකක් හරි හොයගන්න ගෙමක් දෙන්න ඔනෙ මචන්. එකෙන් අපි අව්ම $14 පෑයකට හම්බ කරලා සතියට $560ක් හෙව්වා කිය...

මන් හිතගෙන හිටියෙ මගෙ ජොබ් එක ඔනෙම රටක තියෙනෙවා කියලා. ඉතින් ජොබ් තියනවද නෑද්ද බලන්න උවමනා වුනේ නෑ. පොඩි ජොබ් එකක් දෙකක් තිබ්බා කරන්න පුලුවන්. එච්චරයි දෑක්කේ. ඉතින් අවා. ඔහොම ටිකක් යද්දි, එහෙන් මෙහෙන් පොඩ්ඩක් බලාද්දි, මෙන්න IT ජෝබ් නෑලු.මුලදි ආපු ගමන් මෙහෙ තියෙන්වා student job search කියලා සයිට් එකක්. එකෙන් පුලුවන් ඉගෙන ගන්න එන  නංගිලා මල්ලිලාට පොඩි ජෝබ් හොයාගන්න. අනික් අයට http://trademe.co.nz/   සහ http://www.seek.co.nz/ කියන වෙබ් අඩවි දෙක වෑදගත්. මෙකේ වෑදගත් කම තමයි. ඉගෙන ගන්න එන කට්ටියට තමන් කරන ෆීල්ඩ් එකේ ජෝබ් එකක් හොයා ගන්න එක.මෙක අනාගත විසා සදහා අවශය කරුනක්. ජෝබ් එකකට අයදුම් කරද්දි මතක තියාගන්න කරුනු 5 ක්.  1. තමන් අයදුම් කරන ජොබ් එකේ ඉල්ලන දෙවල් කරන්න පුලුවන් ද. 2. තමන් දන්න දෙවල් සහ නොදන්න දෙවල් අතර තියෙන වෙනස. 3. වේකන්සිය වෙබ් අඩවියට දාපු දවස දවස් 2 කට වාඩා පරනයි ද.. 4.  CV,Cover letter එක හරියට ඒ ජොබ් එකට අදාලව හදලා තියෙන්වද. 5. යම් හෙයකින් ඔබ අයදුම් කල පුද්ගලයා ඔබව ඊමෙල් හෝ මොන විදියකින් කතා කලද. ඔහුට නෑවත ප්‍රතිචාර දෑක් විම. මන් ඉහත කිවුව...

ඉතින් ඔන්න  උදේ පාන්දර නැගිට්ටා. අම්මට සිරි අපු රට බලාගන්නත් උනා නොවැ. හොදටම වහිනෝ. සීතලත් තියෙනවා.කොහේ බලන්නද. අමිල අයියයි , අක්කයි මාව උදෙන්ම බලන්න ආවා. හොද කෑම එකක් දීලා එහෙම ගියා. උයන්න දන්නේ නෑ නේ තාම. කොහොම හරි හවස් වෙනකන් හිටියා. අයියලා අවා මාව සුපර් මාර්කට් එක්කන් යන්න හවස. ගියාට පස්සේ  සුපර් මාර්කට් එක දැකලා මට නිකන් හොල්මන් වගේ. පට්ට ලොකුයි. බඩු ගොඩයී. ඒ එදා විතරයි හැබැයි එහෙම හිතුනේ. ගන්න දෙයක් කියල හිතාගන්න නං බැරි උනා. හැබැයි මෙහෙ අඩු වියදමින් ජීවත් වෙන්න ඕනේ කියන දේ ඔලුවේ වැඩ කරනෝ. සල්ලි නෑ නොවැ. ඔය ටිකක් ඇවිදගෙන යද්දී දැක්කා Pasta පැකට් එකක්. එකේ ගහල තියෙනවා Budget කියලා. ඉතින් නමේ හැටියටම budget එකට හරියන්නේ එක. පස්සේ ඇවිල්ලා බලන්න ඕනේ කියල එදා පැස්ටා ටින් එකක් ගත්තා. ඉරිදා හොද එලිය තිබ්බ දවසක්. එලිය බලන්න යන්න ඔනේ කියලා හිතුනා. එදා මම 30Km හොදට අවිද්දා ආපු රට බලාගන්න. ගෙදර ආවෙ ආපු පාරෙ මතකයෙන්. ෆොන් එකත් ඔෆ් වෙලා. ගෙදර තියෙන තෑනත් මතක නෑ. ලංකාවෙන් ගෙනාව හාල් වගයක් තිබ්බා. කොහම හරි සතියක් දෙකක් විතර එක කාල ජීවත් උනා. පරිප්පු කාල තිබ්බට හදල නෑ නේ. ඉත...